Solidariteit pensioenstelsel: ouderen en jongeren delen liefst met eigen leeftijdsgroep

Staat solidariteit in het Nederlandse pensioenstelsel op losse schroeven? Uit Netspar-onderzoek door onderzoekers van Maastricht University, blijkt dat mensen gemiddeld genomen een grote voorkeur hebben voor solidariteit. Daarbij is wel sprake van grote heterogeniteit. De voorkeur voor solidariteit is het grootst bij vrouwen en mensen met een hoge opleiding. Zowel jongeren als ouderen zijn het liefst solidair met hun eigen leeftijdsgroep. Opmerkelijk is dat de meeste mensen pessimistisch zijn over solidariteit van anderen: zij verwachten aanzienlijk minder solidariteit dan ze van anderen daadwerkelijk krijgen en ze zelf bereid zijn te geven.

De deelnemers aan dit onderzoek kregen een beslissituatie voorgelegd waarbij echt geld kon worden verdeeld. Hieruit bleek dat zij bereid zijn om gemiddeld zo’n 40% van het geld dat ze kregen te delen met anderen. Voor jongeren en ouderen geldt daarbij dat zij bereid zijn een substantieel groter bedrag met hun eigen leeftijdsgroep te delen dan met andere leeftijdsgroepen. Ook blijken deelnemers die in geval van nood meer solidariteit verwachten, zelf ook meer solidair te zijn.

Uit een vragenlijst die ook deel uitmaakte van het onderzoek, bleek dat alle leeftijdsgroepen vinden dat solidariteit tussen jongeren en ouderen onder druk staat. Ook bleken er duidelijke verschillen tussen leeftijdsgroepen met betrekking tot het gewenste pensioenstelsel: ouderen hebben een voorkeur voor een collectieve in plaats van een individuele pensioenregeling. Bij jongeren is dit precies andersom. Opmerkelijk is dat in de enquête slechts een minderheid aangeeft bereid te zijn een deel van de inkomsten op te geven om anderen te ondersteunen. Dit strookt niet met de resultaten van het experiment, waarin mensen zich juist wel solidair toonden. De zelfverklaarde voorkeuren ten aanzien van solidariteit weerspiegelen dus niet noodzakelijk de werkelijke solidariteit. Dit kan voor beleidsmakers iets zijn om rekening mee te houden.

Meer weten?
Lees het paper ‘Voorkeuren voor solidariteit en attitudes ten opzichte van Nederlanders pensioenstelsel – Bewijs uit een representatieve steekproef’ door Arno Riedl, Hans Schmeets en Peter Werner (Maastricht University). De publicatie is alleen beschikbaar in het Engels.