Onzekerheid over de levenscyclus: implicaties voor pensioenen en spaargedrag
De arbeidsmarkt is flexibeler geworden, de vrijgevigheid van de verzorgingsstaat neemt af en de pensioenen staan onder druk door de vergrijzing en de financiële crisis. Meer keuzevrijheid in het pensioendomein is onderwerp van discussie. Tegelijkertijd daalden de huizenprijzen en door veranderingen in het ziektekosten- en langdurige zorgverzekeringssysteem nemen de zorggerelateerde betalingen voor huidige en toekomstige gepensioneerden toe. Individuen en huishoudens worden daardoor in toenemende mate geconfronteerd met het zelf moeten beheersen van risico’s. In dit project analyseren we onzekerheid in inkomen, gezondheid, huizenprijzen en gezinsvorming en ontbinding (echtscheidingen) gedurende de levenscyclus. Ten tweede zullen we onderzoeken hoe deze onzekerheden de opgebouwde pensioenuitkeringen beïnvloeden, en hoe individuen hun consumptie-, spaar-, huisvestings- en pensioenbeslissingen aanpassen in reactie op voorgestelde of reeds doorgevoerde beleidshervormingen en financiële schokken.
De centrale onderzoeksvraag die we willen beantwoorden is:
Hoeveel onzekerheid ervaren mensen tijdens hun leven met betrekking tot inkomen, gezondheid, echtscheidingen en macro-economische schokken? Wat zijn de gevolgen voor het (pensioen)sparen? En hoe passen mensen hun gedrag aan als reactie op beleidshervormingen en schokken?
