Woonspaarplannen in relatie tot pensioenregelingen in Nederland
Het huidige belastingstelsel in Nederland verlengt de balans van huishoudens. Door fiscale prikkels te geven om schulden aan te gaan voor de aankoop van een eigen woning wordt de totale hypotheekschuld vergroot. De impliciete subsidie op pensioenspaargelden impliceert een grote hoeveelheid pensioenactiva. Deze twee verschijnselen resulteren samen in een grote toename van de netto-activa en netto-passiva van Nederlandse huishoudens, waardoor de balans van de huishoudens wordt verlengd. Een mismatch tussen besparingen, financieringsbehoeften, en inkomsten en uitgaven gedurende de levenscyclus verhoogt de blootstelling aan de financiële sector, waardoor huishoudens kwetsbaarder worden voor financiële schokken.
Met dit onderzoek wordt getracht het via pensioenen opgebouwde vermogen beter af te stemmen op het eigenwoningbezit. Het onderzoek combineert de themagebieden huisvesting en pensioenen en kijkt naar de introductie van woonspaarplannen (Contractual Savings for Housing, hierna CSH) in Nederland om de vermogensopbouw van Nederlandse huishoudens beter te coördineren. CSH in de context van dit onderzoek verwijst naar het ‘klassieke’ spaarmodel, zoals dat wordt toegepast in Duitsland. Het betreft een contractueel spaarsysteem waarbij een vooraf overeengekomen bedrag wordt gespaard. Vervolgens heeft men recht op een lening van ongeveer 1,5 keer de waarde van de geaccumuleerde spaargelden. Overeenkomstig het nieuwe Nederlandse regeerakkoord, wordt in dit onderzoek gekeken of een deel van iemands pensioenspaargeld kan worden gebruikt voor investeringen in woningen voor jonge huiseigenaren. Dit kan vervolgens worden gebruikt in een CSH-contract. We streven ernaar om de behoeften en voorkeuren van individuen beter af te stemmen op de optimale levenscyclus wat betreft sparen en ouderdomspensioen.
We hanteren een multidisciplinaire aanpak: het onderzoek combineert zowel juridische als economische onderzoeksmethoden. Bovendien wordt gebruik gemaakt van de ervaringen die landen als Duitsland en het Verenigd Koninkrijk tot nu toe met een dergelijk systeem hebben opgedaan. Met behulp van deze methoden wordt in dit onderzoek gekeken naar de economische en fiscale gevolgen van de introductie van CSH in Nederland, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende belastingkaders.
