Promotieonderzoek: subjectieve verwachtingen en de invloed hiervan op economische beslissingen van ouderen

Welke invloed hebben subjectieve verwachtingen op economische beslissingen van ouderen? Bij ouderen zijn namelijk verschillende percepties te onderscheiden over hun toekomst en onzekere gebeurtenissen. Het promotieonderzoek van Lkhagvaa Erdenesuren (Tilburg University) geeft hier inzicht in aan de hand van drie essays. Dit onderzoek is gefinancierd door Instituut Gak.

Het eerste essay gaat in op zowel de werkelijke als waargenomen overlevingskansen van gehuwde paren. Dit is een factor die van invloed is op spaargeld, timing van pensionering, erfenissen en verzekeringskeuzes. De resultaten tonen aan dat de overlevingskansen van echtgenoten positief gecorreleerd zijn, zowel objectief als subjectief. Het zogeheten rouweffect is belangrijk voor de objectieve kansen, maar minder voor de subjectieve kansen. Bij dit effect gaat het om de negatieve invloed van het overlijden van een echtgenoot op de overlevingskansen van de echtgenoot die achterblijft.

Het tweede essay richt zich op het arbeidsaanbod van oudere werknemers. Welke impact hierop hebben pensioenhervormingen die de wettelijke pensioenleeftijd verhogen? Politieke debatten en media-aandacht kunnen zorgen voor een anticipatie op deze hervormingen. De resultaten laten zien dat vooruitlopen op hervormingen een positief effect heeft op de kans om te blijven werken. Het essay onderzoekt ook mogelijke alternatieve paden naar vervroegd pensioen, zoals zich laten registreren als arbeidsongeschikt of werkloos. Hieruit volgt geen bewijs ter ondersteuning van dergelijke strategieën.

Het derde essay kijkt naar spaarmotieven van gepensioneerden. Dat gebeurt met zelfgerapporteerde kansen van het nalaten van een erfenis. De resultaten wijzen op een sterk en wijdverspreid erfenismotief, naast een voorzorgsmotief. Het eerste motief verwijst naar gepensioneerden die sparen om een erfenis na te laten aan hun erfgenamen. Het tweede motief heeft betrekking op sparen om zichzelf te beschermen tegen risico’s op oudere leeftijd, zoals onverwachte medische kosten. Het essay toont de impact van beleidswijzigingen rondom ziektekosten en successierechten op spaargedrag.

Samenvattend maakt dit proefschrift gebruik van subjectieve verwachtingen om economische analyses te verbeteren en inzicht te bieden in overlevingskansen, reacties op pensioenhervormingen en spaarmotieven onder ouderen. Deze bevindingen hebben praktische implicaties voor beleidsmakers, met name op het gebied van pensioenhervormingen, levensverzekeringen en ziektekostenverzekeringen.

Meer weten?

Lees het proefschrift ‘Expectation, Anticipation, and Identification: Essays on Subjective Expectations and Economic Decision-Making’ (ook beschikbaar in de Kennisbank van Instituut Gak). De promotie van Lkhagvaa heeft plaatsgevonden op 18 december om 16.00 uur.