Interactie tussen determinanten uitkeringssnelheid: Hoog-laag constructie, lumpsum uitkering, vaste daling en ingangsdatum
In Nederland bestaan tal van mogelijkheden om opgebouwd pensioenvermogen versneld op te nemen. Zo bestaat in de tweede pensioenpijler de mogelijkheid om de ingangsdatum van het pensioen te vervroegen. Ook kan men de uitkeringssnelheid verhogen door middel van een zogenaamde hoog-laag constructie. Verder heeft het Kabinet Rutte III de intentie uitgesproken om te onderzoeken of en hoe het mogelijk is om een beperkt deel van het opgebouwd pensioenvermogen op te nemen als bedrag ineens bij pensionering (lumpsum uitkering). Bovendien kan in de derde pensioenpijler de uitkeringssnelheid worden beïnvloed door de keuze van de vaste daling bij variabele annuïteiten.
Dit Topicality project beoogt de keuzemogelijkheden te inventariseren en voorstellen te doen om ongewenst keuzegedrag te voorkomen, zodat het levenslange karakter van pensioenen niet in gevaar komt. We willen hierbij het concept van conditionele keuzevrijheid nader uitwerken: men is vrij om de uitkeringssnelheid aan te passen zolang de pensioenuitkering (of vervangingsratio) niet onder een bepaald niveau zakt. Het project neemt een integraal inkomens- en vermogensbegrip als uitgangspunt. Zowel inkomsten uit de eerste, de tweede, de derde als de vierde pensioenpijler (bijvoorbeeld inkomsten die voortvloeien uit eigenwoningbezit) spelen een rol bij de gewenste mate van keuzevrijheid. Meer specifiek willen we voor verschillende standaardindividuen – waarbij we de individuen onderscheiden op basis van onder meer genoten arbeidsinkomen, arbeidsverleden, mate van tijdsinconsistentie (“present bias”) en verwachte overlijdensdatum – de mogelijke implicaties van keuzevrijheid op de inkomensstroom na pensionering kwantificeren. Tot slot onderzoeken we de potentiële gevolgen van keuzevrijheid voor de te ontvangen toeslagen en te af te dragen belastingen.
