In dit onderzoek analyseren we met behulp van administratieve databestanden de pensioenopbouw van huishoudens met zzp’ers. We vergelijken die vervolgens met de pensioenopbouw van huishoudens met werknemers. Zzp’ers zijn afgebakend op grond van de belangrijkste inkomstenbron en onderverdeeld in zelfstandig ondernemers, directeur-grootaandeelhouders en overige zzp’ers (waaronder freelancers). We kiezen voor een brede benadering van pensioenopbouw: het gaat om AOW-rechten, aanvullende pensioenen, vrije besparingen en de besparing op woonlasten door (gedeeltelijke) aflossing van de eigen woning.

De belangrijkste conclusies luiden als volgt:

– Een groot deel van de huishoudens met zzp’ers heeft wel pensioen opgebouwd in de tweede pijler, maar de bedragen zijn aanzienlijk lager dan voor werknemers. Vrije besparingen en het vermogen in de eigen woning zijn gemiddeld groter voor zzp’ers dan voor werknemers. De rol van de derde pijler lijkt bescheiden.
– Het doorsnee bruto vervangingspercentage, wanneer we alle vermogenscomponenten meetellen, bedraagt 76% voor huishoudens met alleen zzp’ers. Voor huishoudens met alleen werknemers is dit 83%. De spreiding in de pensioenopbouw is duidelijk groter onder zzp’ers dan onder werknemers.
– Huishoudens met hoge inkomens kennen gemiddeld een lagere vervangingsratio dan huishoudens met lage inkomens. Voor de laagste inkomens is er weinig verschil tussen zzp’ers en werknemers (voor deze groep is de AOW voldoende om de levensstandaard op peil te houden), maar voor alle andere inkomensgroepen geldt dat zzp’ers minder pensioen opbouwen dan werknemers.
– Van de huishoudens met zzp’ers zal naar verwachting 43% niet een pensioen van 70% van het bruto huishoudinkomen bereiken. Voor huishoudens met alleen werknemers geldt dat voor 31%. Zzp’ers bouwen dus, uitgaande van de norm van een vervangingsratio van 70%, vaker dan werknemers geen toereikend pensioen op.