Legitimiteit van pensioenherzieningen en Nabestaandenpensioen
Op 21 december zal er een bijeenkomst worden georganiseerd bij AEGON in Den Haag waarbij de twee projectgroepen Legitimiteit van pensioenherzieningen en Nabestaandenpensioen verslag uit zullen brengen van hun verkenning, analyse en eerste onderzoeksbevindingen en stellen zij feedback van de aanwezige netspar partners bijzonder op prijs. Daarnaast willen zij graag de dialoog aangaan over mogelijke oplossingsrichtingen. Dagvoorzitter is Bas Werker.
De projectgroep Legitimiteit van pensioenherzieningen heeft zich gebogen over het vraagstuk van de maatschappelijke steun voor herzieningen van het pensioenstelsel, of andersom geformuleerd: het maatschappelijk onbehagen erover. De projectgroep heeft een aantal vragen gesteld. In de eerste plaats wat verstaan we onder legitimiteit en wat zijn legitimiteitsproblemen? Vervolgens is gekeken naar wat we weten -in meer algemene zin- over legitimiteit en legitimiteitsproblemen, in het bijzonder in relatie tot beleidsherzieningen. Met name de politicologische literatuur benadrukt dat beleidsherzieningen geheel eigen legitimiteitsvraagstukken met zich mee brengen en dat er een aantal mechanismen spelen bij herzieningen van beleid dat dat kan verklaren. Aan de hand van de wetenschappelijke literatuur over legitimiteitsproblemen bij beleidsherzieningen is een aantal mechanismen in kaart gebracht dat hierbij een rol speelt. Vervolgens heeft de projectgroep een aantal herzieningen die in het Nederlandse pensioenstelsel is doorgevoerd (bijvoorbeeld: gelijke behandeling; invoering middelloon; afschaffing VUT/prepensioen; herziening Witteveenkader; verhoging pensioenleeftijd) onder de loep gelegd en aan de hand van de eerder gevonden mechanismen geanalyseerd. Tot slot wordt aan de hand van deze analyse van herzieningen in het Nederlandse pensioenstelsel en een vergelijking met ontwikkelingen elders (aan de hand van onderzoek van de OECD) een aantal lessen getrokken over wanneer zich legitimiteitsproblemen voordoen en hoe deze verlopen. De presentatie zal uit twee delen bestaan. Een eerste deel dat zich richt op de algemene vragen over legitimiteit van beleidsherzieningen. En een tweede deel dat zich richt op de analyse van herzieningen doorgevoerd in het pensioenstelsel.
De projectgroep Nabestaandenpensioen doet onderzoek naar de grootste risico’s bij individuen als het gaat om nabestaandenpensioen. De Anw in de eerste pijler van ons pensioenstelsel is de afgelopen decennia sterk versoberd waardoor het belang van een aanvullende voorziening in de tweede en derde pijler is toegenomen. Tegelijkertijd is door veranderingen in pensioenregelingen een grote mate van heterogeniteit ontstaan in het nabestaandenpensioen in de tweede pijler. Van opbouw naar risicodekking, het wel of niet aanbieden van een Anw-hiaatregeling, uitruilmogelijkheden, verschillende systemen voor nabestaandenpensioen bij overlijden voor- en na de pensioendatum: allemaal voorbeelden van ontwikkelingen die er aan bijdragen dat individuen grote risico’s kunnen lopen bij overlijden vanwege het ontbreken van een adequate nabestaandenvoorziening. Vervolgens is de vraag of en op welke manier mogelijke tekortkomingen kunnen worden opgelost. De presentatie zal uit twee delen bestaan. Een eerste deel richt zich op de inventarisatie van het nabestaandenpensioen anno 2016 in Nederland binnen de drie pijlers en relevante maatschappelijke trends en ontwikkelingen. In het tweede deel bespreekt de projectgroep belangrijke risico’s voor individuen en verkent zij met u mogelijke oplossingsrichtingen.
