Het begrijpen van risicovoorkeuren is van cruciaal belang in de financiële sector, vooral in Nederland, waar pensioenfondsen in het nieuwe pensioenstelsel rekening moeten houden met de risicovoorkeuren van deelnemers. Er bestaat echter geen wetenschappelijke consensus over welke methoden moeten worden gebruikt voor het meten van risicovoorkeuren, en de Autoriteit Financiële Markten onderschrijft geen specifieke methoden.
Bovendien verplicht de implementatie van het nieuwe pensioenstelsel het gebruik van visuele representaties om pensioenonzekerheid te communiceren. Toch bestaat er een gebrek aan inzicht in hoe deze beelden worden waargenomen. Leggen ze in dezelfde mate de nadruk op alle risico-oorzaken, zoals variërende rendementen, waarschijnlijkheden en timings? Een systematisch onderzoek naar meetmethoden voor risicovoorkeuren en risicocommunicatie is essentieel om deze uitdagingen aan te pakken. Het zou bruikbare inzichten bieden, waardoor de sector aan de wettelijke vereisten zou kunnen voldoen en hun huidige methoden zou kunnen onderbouwen.
Ons project zal deze kennis genereren in drie werkpakketten. Ten eerste zullen we in experimenten met een grote steekproef uit de Nederlandse bevolking, verschillende meetmethoden voor risicovoorkeur uit de academische wereld en de praktijk vergelijken, met betrekking tot hun vermogen om risicogedrag in de echte wereld te voorspellen en hun test-hertest-betrouwbaarheid (correlatie tussen herhaalde uitlokkingen met dezelfde maatstaf). Ten tweede zullen we onderzoeken welke verwarringen de metingen systematisch verstoren, zullen we inzicht krijgen in de vraag of risicovoorkeuren universele kenmerken zijn of (voorspelbaar) variëren tussen domeinen, en zullen we conclusies trekken over de toepasbaarheid van specifieke metingen. Ten slotte zullen we gebruik maken van mouse-tracking- en eye-tracking-technieken om te onderzoeken hoe individuen hun aandacht verdelen over de verschillende risico-oorzaken en hoe dit hun risicoperceptie vormgeeft m.b.t. verschillende risicovoorkeursmetingen en manieren om risico’s te communiceren.
Dit project wordt gefinancierd door en uitgevoerd onder auspiciën van Instituut Gak.
