Promotieonderzoek Kristy Jansen: “Regelgeving rondom de kapitaalverplichtingen speelt een belangrijke rol in beleggingskeuzes”

Waar in de academische wereld relatief veel bekend is over hoe je als individu over je leven zou moeten beleggen, is over beleggingskeuzes van pensioenfondsen nog maar weinig bekend. Kristy Jansen (TiU) dook voor haar promotieonderzoek in de wereld van beleggingsstrategieën, verplichtingen en risicohouding van pensioenfondsen. “De praktijk bleek weerbarstiger dan de theorie. Met behulp van data hebben we meer inzicht gekregen in hoe beleggingskeuzes tot stand komen binnen de pensioensector.” Dit onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door Instituut Gak.

“Het totale vermogen van de Nederlandse pensioensector bedraagt zo’n 150% van het bruto nationaal product. Wel bijzonder dus, dat er over hun beleggingsstrategieën nog maar weinig bekend was. De Nederlandsche Bank beschikt sinds 1999 over data over beleggingen, rendementen, verplichtingen, fondssamenstelling en dekkingsgraden van pensioenfondsen. Daarmee konden we inzicht krijgen in waarom pensioenfondsen en verzekeraars bepaalde beleggingsbeslissingen maken.”

Impact van illiquide beleggingen
“De focus van mijn onderzoek lag in eerste instantie op illiquide assets, zoals vastgoed, private equity en infrastructuur. De afgelopen 20 jaar is er een behoorlijke toename geweest van dit type pensioenfondsbeleggingen, die voor langere tijd vastliggen. Welke aspecten bepalen zo’n allocatie naar illiquide middelen? En hoe verhoudt zich dit tot de korte termijn verplichtingen van fondsen, zoals pensioenbetalingen? We hebben gemodelleerd hoeveel impact de mate en vorm van illiquide beleggingen hebben op het fonds. Hiermee laten we het mechanisme zien hoe kostbaar het voor een pensioenfonds kan zijn als het vermogen vast zit in illiquide assets. Uiteraard is een model gebonden aan beperkingen en aannames. De praktijk is weerbarstiger. Met name de regelgeving rondom de kapitaalverplichtingen van fondsen speelt een belangrijke rol in beleggingskeuzes.”

Heterogeniteit in beleggingskeuzes
“Omdat er veel heterogeniteit is binnen én tussen fondsen, hebben we in het tweede deel van het onderzoek breder gekeken dan de illiquide beleggingen. Aan de hand van een relatief eenvoudig model, hebben we een aantal voorspellingen gedaan ten aanzien van beleggingskeuzes. Het blijkt dat factoren zoals de leeftijdsopbouw van het fonds, de korte termijn verplichtingen, de mate van risico die een fonds wil nemen (en daaraan gekoppeld de hoogte van het verplichte eigen vermogen) en de dekkingsgraden, voor een groot deel beleggingskeuzes voorspellen. Toch blijven er – ook als je voor deze objectieve waarden corrigeert – veel verschillen tussen fondsen. Subjectieve waarden, die we in ons onderzoek aanduiden als ‘beliefs’ zijn ook voor een groot deel bepalend voor de keuzes die fondsen en verzekeraars maken. De assetmanager kan een rol spelen, maar ook bijvoorbeeld politieke keuzes.”

Expliciet en transparant
“Politieke belangen en keuzes – zoals rond de rekenrente -spelen een grote rol bij beleggingskeuzes, maar de impact is vanuit economisch oogpunt soms gering. Ik denk daarom dat het goed zou zijn om naast de regelgeving ook bewust de finance- en economische theorie in ogenschouw te nemen. Voor illiquide assets geldt dat er nog helemaal niet zoveel over is opgenomen in de regelgeving. Hoe ga je hier dan als fonds mee om in stresstijden? Hierover wordt volop nagedacht, maar het kan nog explicieter in beleggingsstrategieën worden meegenomen. Tot slot denk ik dat, gezien de heterogeniteit in beleggingskeuzes, ook het belang van transparante communicatie groeit. Er is geen sprake van goed of fout en elke beleggingskeuze kan degelijk onderbouwd zijn. Maar alle keuzes hebben wél potentieel impact op de pensioendeelnemers. Juist daarom zou je ook meer inzicht kunnen geven in hoe keuzes tot stand komen.”

Meer weten?
Lees het proefschrift ‘Essays on Institutional Investors, Portfolio Choice, and Asset Prices’
De promotie van Kristy vindt plaats op 15 januari om 13.30 uur en is hier via een livestream te volgen.

Over Kristy Jansen
In haar onderzoek focust Kristy Jansen op investeringskeuzes van institutionele beleggers zoals pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. Tijdens haar PhD reisde ze hiervoor af naar de Wharton School van de University of Pennsylvania. Momenteel werkt Kristy binnen de Data Science Hub bij De Nederlandsche Bank en in april zal ze voor vier maanden aan de slag gaan binnen de onderzoeksafdeling van de Bank for International Settlements in Basel om haar onderzoek vanuit internationaal perspectief verder uit te diepen. Ze hoopt in de toekomst onderzoek te kunnen blijven combineren met de beleidskant en het bedrijfsleven. Kijk voor meer informatie op www.kristyjansen.com