Netspar verkent scenario’s pensioen na 2036: wat er ook gebeurt, achteroverleunen is geen optie

Het nieuwe pensioenstelsel wordt pas rond 2026 ingevoerd, maar een team van experts van het onafhankelijke kennisnetwerk Netspar heeft nu al nagedacht over scenario’s voor 2036 en daarna. Met deze scenario’s kunnen de overheid, pensioenuitvoerders, mensen die pensioen opbouwen en andere spelers hun voordeel doen als zij nadenken over een onzekere toekomst. De belangrijkste conclusie: wat de transitie ook gaat brengen, niemand kan achteroverleunen.

In scenario 1, overheid-individueel, is de overheid de belangrijkste aanbieder van verschillende pensioenopties en kunnen mensen die pensioen opbouwen zelf kiezen uit standaardpakketten. In scenario 2, markt-individueel, is niet de overheid, maar de markt de belangrijkste aanbieder. Mensen die pensioen opbouwen kunnen en moeten veel kiezen en hebben daar hulp bij nodig. In scenario 3, markt-collectief, is de markt de belangrijkste aanbieder en hebben pensioenopbouwers weinig keuzemogelijkheden. En in scenario 4 overheid-collectief, is de overheid de belangrijkste aanbieder en wordt het pensioen voor pensioenopbouwers in belangrijke mate van bovenaf geregeld.

Zoals gebruikelijk met zogeheten scenariostudies gaat het er niet om welk scenario uitkomt. De scenario’s helpen de verschillende partijen om zich voor te bereiden op mogelijke ontwikkelingen.

Fieke van der Lecq, hoogleraar pensioenmarkten aan de Vrije Universiteit Amsterdam: “De vragen die we met onze scenario-analyse hebben willen beantwoorden, is: Hoe wordt de pensioenopbouwer geholpen bij de financiële oudedagplanning? Wie is waar verantwoordelijk voor?”

Een in het oog springende conclusie is dat er bij elk scenario een actieve overheid nodig is. De overheid moet bijvoorbeeld de komende jaren al de wet- en regelgeving tot stand brengen die ervoor zorgt dat de relevante partijen hun taken optimaal vervullen. Daarbij moet de overheid de privacy waarborgen en zullen toezichthouders meer moeten samenwerken.

Verder zijn in de meeste scenario’s techbedrijven van toenemende betekenis voor de pensioenvoorziening, de pensioenadministratie, het vermogensbeheer en de informatieverschaffing en advisering. Mensen die pensioen opbouwen kunnen daar hun voordeel mee doen, maar de overheid moet wel waarborgen inbouwen die ervoor zorgen dat marktpartijen eerlijk en ethisch handelen, ook als zij gebruikmaken van de technologie die techbedrijven ontwikkelen.

René Maatman, hoogleraar vermogensbeheer en pensioenvraagstukken aan de Radboud Universiteit Nijmegen: “We kunnen niet rustig wachten tot 2036. Het wetgevingsproces duurt jaren. Dit betekent dat wij nu al, dus tijdens de transitie naar 2026, moeten nadenken over de mogelijke gevolgen in 2036. Want alleen dan kunnen overheid, werkgevers, pensioenuitvoerders, adviseurs én toezichthouders tijdig voorzien in de komende behoeften van mensen die een pensioen opbouwen.”

Publicatie
Lees het paper “Verantwoordelijkheidsverdeling rond planning pensioenvoorziening” van Fieke van der Lecq (VU), René Maatman (RU), Mark Irwin (TKP Pensioen), Raoul Salden (APG), Jop Versteegt (Achmea), Roel Wilms (MN).