Werken met een AOW. Omvang, beweegredenen en risico’s van verdringing

In dit paper laten we zien dat het aantal pensioengerechtigden dat doorwerkt in Nederland, nog zeer klein is. Desondanks zien we wel een forse stijging in de arbeidsparticipatie van pensioengerechtigden. In de toekomst zou deze groep dus substantieel kunnen worden. De meeste mensen die doorwerken, doen dat in dezelfde sector waar zij ook werkzaam waren voordat zij de AOW-gerechtigde leeftijd bereikten en doen dit vooral parttime. Het lijkt dus vooral om banen te gaan die als overbrugging dienen tussen werk en pensioen. Opvallend is het hoge percentage zelfstandigen onder de werkende AOW-gerechtigden. In Nederland zijn in het laatste decennium vooral AOW-gerechtigden met een laag opleidingsniveau, een laag inkomen en een laag pensioen langer gaan doorwerken. Dit duidt erop dat in Nederland beperkingen in de financiële planning een belangrijke rol spelen voor het langer doorwerken.Een belangrijke beleidsvraag is in welke mate het doorwerken van AOW-gerechtigden van invloed is op de arbeidsmarktkansen van jongeren. Wij vinden geen aanwijzingen voor verdringingseffecten op de arbeidsmarkt. De arbeidsparticipatie van jongeren in Nederland blijft constant en lijkt zelfs eerder positief gecorreleerd te zijn met het doorwerken van ouderen dan andersom. Uit de literatuur blijkt ook dat jong en oud eerder complementair dan substituut zijn op de arbeidsmarkt. We verbinden een tweetal beleidsimplicaties aan de bovenstaande conclusies. De voornaamste is dat er weinig aanleiding lijkt te zijn vanuit arbeidsmarktperspectief voor veranderingen in Nederlands pensioenbeleid. Het langer doorwerken van ouderen kan blijvend worden gestimuleerd zonder dat de kansen van jongeren worden geschaad. Bovendien kan het langer doorwerken mensen helpen om hun inkomen te verhogen na de pensioengerechtigde leeftijd. Zorgpunt voor beleidsmakers is echter wel dat vooral onder mensen met een lage sociale economische status en een (zeer) laag pensioen het aantal doorwerkers fors is gestegen. Dit betekent dat een groeiende groep mensen blijft doorwerken vanuit financiële noodzaak. Hieruit volgt de logische vraag waarom werknemers een dergelijk laag pensioen hebben en in hoeverre beleid nodig is om deze mensen extra te helpen bij het plannen van hun pensioen. Daarnaast is de vraag of deze groep meer kan en wil sparen tijdens hun werkzame leven.