Spaarmotieven en consumptiegedrag

In dit paper maken we inzichtelijk hoe huishoudens na hun pensionering besluiten wat ze uitgeven en hoe ze interen op hun vermogen. Respondenten krijgen denkbeeldige huishoudens voorgelegd met een gegeven inkomenspatroon, gezondheid, financieel vermogen en een eigen huis (zonder hypotheekschuld). In een eerste experiment wordt de respondenten gevraagd een jaarlijks bestedingsniveau te adviseren (dat constant blijft in de tijd) en aan te geven welke spaarmotieven daarbij belangrijk zijn. We onderzoeken hoe de keuzes veranderen met de mate van annuïtiseren van pensioenvermogen en de verwachte gezondheid in de toekomst. Een tweede experiment staat een niet-constant bestedingstraject toe en varieert bovendien levenslang inkomen. We vinden dat de gemiddelde respondent keuzes  maakt en spaarmotieven heeft die weinig afwijken van rationeel gedrag. Anderzijds vinden we grote verschillen tussen respondenten. Dit suggereert dat een substantiële minderheid gevaar loopt keuzes te maken die slecht zijn voor hun welvaart op de oude dag. Beleid gericht op bepaalde groepen mensen lijkt op basis van onze analyse moeilijk vanwege de enorme heterogeniteit tussen de respondenten die slechts voor een zeer beperkt deel wordt gevangen in observeerbare karakteristieken. Het lijkt dus verstandig om de keuzevrijheid niet te groot en ingewikkeld te maken en het inwinnen van objectief financieel advies te vergemakkelijken.