Optiewaarde in de levenscyclus: De waarde van flexibiliteit voor individuen bij het plannen van hun pensioen
Door beleidswijzigingen in de afgelopen jaren in veel landen met moderne economische systemen hebben individuen steeds meer verantwoordelijkheden gekregen in het plannen van hun pensioen. In dit overzichtsartikel wordt op basis van het levenscyclusmodel besproken hoe belangrijk flexibiliteit is bij het plannen van het pensioen. We bespreken eerst het concept van persoonlijke flexibele besluitvorming en laten de voordelen zien van het redeneren vanuit opties voor de toekomst aan de hand van een overzicht van de belangrijkste onderzoeksgebieden waarbinnen optiewaarde is onderzocht. Vervolgens passen we de optiegebaseerde benadering toe op het plannen van een persoonlijke levenscyclus. Hierna volgt een uiteenzetting over de drie belangrijkste vermogenscomponenten in een mensenleven: financieel kapitaal, menselijk kapitaal en gezondheidskapitaal. We geven voor elk van deze componenten voorbeelden van relevante beslissingen die individuen moeten nemen en de mogelijke invloed van deze beslissingen op de optiewaarde van het individu in de levenscyclus. Daarna geven we een overzicht van de gedragsmatige overwegingen die een rol kunnen spelen bij het beoordelen van optiewaarde bij pensioenvoorbereidingen en levenscyclusbeslissingen. We besluiten met een praktijkgerichte bespreking, namelijk herscholing halverwege iemands loopbaan. Algemene maatschappelijke uitdagingen die naar voren komen bij het faciliteren van verschillen in levenscyclusoptiewaarde tussen individuen komen ook aan bod.