Legitimiteit en pensioenhervormingen

Vignettenstudie naar voorkeuren voor het pensioenstelsel van zelfstandigen en werknemers

Door tegenvallende resultaten in de nasleep van de financiële crisis liep het vertrouwen in het pensioenstelsel de afgelopen jaren een deuk op. Een breed scala van potentiële oplossingen kwam langs om het vertrouwen in en de legitimiteit van het stelsel te herstellen. Er is gesproken over keuzevrijheid, maatwerk, transparantie en flexibiliteit. De theorie leert echter dat legitimiteit niet alleen haar oorsprong kan vinden in de werking van het stelsel volgens geldende normen, maar ook in een als acceptabel beoordeelde hoogte van de uitkering. Hoe wegen mensen deze bronnen van legitimiteit als het gaat om het pensioenstelsel? En zijn hier structurele verschillen tussen groepen te ontdekken? Meer in het algemeen: waaraan ontleent het Nederlandse pensioenstelsel zijn legitimiteit? Op basis van theorieën over legitimiteit stelden we drie hypotheses op, die we toetsten in een vignettenstudie onder 3600 respondenten. We verwachtten dat het pensioenstelsel vooral zijn legitimiteit ontleent aan de uitkering, en minder aan de werking. Inderdaad blijkt dat zowel zelfstandigen als werknemers de uitkering benadrukken bij hun keuze tussen verschillende ‘pensioenstelselscenario’s’. Verder veronderstelden én vonden we dat zelfstandigen meer waarde hechten aan de werking en keuzemogelijkheden dan werknemers. Tot slot veronderstelden we dat sociale groepen met minder economische, sociale, culturele en persoonlijke hulpbronnen meer waarde aan de uitkering hechten dan sociale groepen met meer hulpbronnen. Dit bleek in het algemeen niet het geval. Wel bleken mensen met meer sociaal en economisch kapitaal minder tolerant ten opzichte van lage uitkeringen maar hadden zij ook een minder sterke voorkeur voor hogere uitkeringen, dan mensen met minder sociaal en economisch kapitaal.

Netspar, Network for Studies on Pensions, Aging and Retirement, is een denktank en kennisnetwerk. Netspar is gericht op een goed geïnformeerd pensioendebat.

MEER OVER NETSPAR


Missie en strategie           •           Netwerk           •           Organisatie           •          Podcasts
Board Brief            •            Werkprogramma 2023-2027           •           Onderzoeksagenda

OVER NETSPAR

Onze partners

B20220412_SPIN_logo+naam_2xPMS_2_voettekst
B20160708_universiteit leiden
B20160708_asr
BPL_Pensioen_logo+pay-off - 1610-1225 v1.1_grijswaarden
B20221103_Zwitserlevengrayscale
Bekijk al onze partners