Uit de beschikbare onderwerpen van het Netspar Pensioen Innovatie Programma hebben wij gekozen voor het thema “Stuurt big data ons keuzegedrag?”. Dit onderwerp sprak ons aan vanwege de actualiteit en toekomstgerichtheid.

Voor ons onderzoek hebben wij een centrale onderzoeksvraag en deelvragen gedefinieerd. De centrale onderzoeksvraag is:

Welke data en keuzearchitectuur kunnen pensioenuitvoerders gebruiken om hun deelnemers beter te helpen bij het maken van keuzes uit het nieuwe pensioenakkoord?

Dankzij het pensioenakkoord neemt het aantal keuzes voor de deelnemers toe. Op basis van een onderzoek van de theorie over keuzegedrag, data, ethiek, keuzearchitectuur en financiële geletterdheid zijn vragen geformuleerd die getoetst zijn in een praktijkonderzoek onder medewerkers in de financiële sector. Er is gebruik gemaakt van een empirisch kwalitatief onderzoek door middel van vragen in de vorm van een enquête. In deze enquête zijn de onderdelen uit het theoretisch kader uit hoofdstuk 2 uitgewerkt.

We kunnen concluderen dat financiële geletterdheid invloed kan hebben op de keuzearchitectuur, omdat financiële geletterdheid:

• Bij mannen hoger is dan bij vrouwen.
• Hoger is bij mensen ouder dan 35 jaar.
• Hoger is bij samenwonenden dan bij alleenstaanden.
• Lager is bij mensen met netto salaris onder de 3.000 euro.
• Een kwart van mensen die 1 vraag of meer fout hebben, willen geen advies/begeleiding. 36% van de mensen die minimaal 1 keer ‘weet niet’ heeft ingevuld willen geen advies/begeleiding.

Uit het onderzoek komt naar voren dat pensioenuitvoerders de volgende mogelijkheden hebben om deelnemers beter te helpen bij het maken van keuzes uit het nieuwe pensioenakkoord:

• Pas de communicatie aan op basis van de behoefte (rekening houdend met de mate van financiële geletterdheid) van de specifieke deelnemer.
• Informeer en activeer deelnemers via email of het persoonlijke pensioenportaal.
• Communicatie via overige social media kanalen is bijzaak.
• Geef de deelnemer het advies/de begeleiding die bij hem past (rekening houdend met de mate van financiële geletterdheid).
• Stimuleer de deelnemer om meer data aan te leveren om een beter financieel inzicht te krijgen.
• Communiceer duidelijk wat je als uitvoerder met de data doet en geef aan dat de deelnemer zelf de regie over het gebruik van de data heeft.

Naast bovenstaande conclusies doen wij een aantal aanbevelingen voor de pensioenuitvoerders en BV Nederland.