Vormgeving solidariteitsreserve

In juni 2020 heeft de regering een hoofdlijnennota naar de Tweede Kamer gestuurd met daarin een voorstel voor de hervorming van het pensioenstelsel. Deze hoofdlijnennota is nog geen wetsvoorstel: belangrijke details moeten nog worden vastgesteld. Echter, de richting voor de hervorming van het pensioenstelsel is redelijk duidelijk. De hervorming omvat een nieuw fiscaal kader voor aanvullende pensioenen, en een ontwerp voor een nieuw pensioencontract.

Kenmerkend voor het nieuwe pensioencontract is dat er geen sprake is van een toegezegde pensioenverplichting aan deelnemers. Deelnemers bouwen geen pensioenaanspraken op. In plaats daarvan verwerven deelnemers een persoonlijk ‘aandeel’ in een collectief vermogen. Dit kenmerk vertoont overeenkomsten met de bestaande beschikbare premieovereenkomsten, die vallen onder de Wet Verbeterde Premieregeling (WVP), waarbij deelnemers individueel pensioenvermogen opbouwen. Een verschil is dat in het nieuwe pensioencontract het pensioenvermogen het collectieve eigendom is van de deelnemers van het pensioenfonds. Een ander verschil is dat een deel van het collectieve vermogen aan niemand wordt toegewezen. Dit deel van het collectieve vermogen wordt de solidariteitsreserve genoemd. De hoofdlijnennota stelt dat de solidariteitsreserve ook optioneel wordt om te gebruiken in contracten onder de WVP, in ieder geval voor bedrijfstak- en beroepspensioenfondsen.
De solidariteitsreserve kan worden gebruikt voor transfers tussen generaties voor intergenerationele risicodeling. Er zijn twee manieren om de solidariteitsreserve te vullen: via het afromen van een deel van de premie-inleg, en via het afromen van een deel van de positieve overrendementen. De reserve kan worden uitgekeerd aan deelnemers op basis van verdeelregels die pensioenfondsen zelf nader kunnen invullen. Een mogelijke invulling is om deelnemers te vergoeden als de vervangingsratio lager uitvalt dan eerder verwacht, of ter compensatie van tegenvallende rendementen op de persoonlijke vermogens van deelnemers.
Intergenerationele risicodeling kan onder druk komen te staan als blijkt dat specifieke leeftijdsgroepen sterk benadeeld worden in een scenario waarin zich mee- of tegenvallers hebben voorgedaan. Dit wordt ook wel het risico op discontinuïteit genoemd. Vanuit de wetgeving worden er daarom grenzen gesteld aan de mogelijkheden voor intergenerationele risicodeling via de solidariteitsreserve. De hoofdlijnennota vermeldt dat de maximale omvang van de solidariteitsreserve beperkt is tot 15% van het totale vermogen, en dat deze niet negatief mag zijn. Bovendien is zowel het percentage van de premie-inleg alsmede het percentage van de positieve overrendementen die worden afgeroomd ten gunste van de solidariteitsreserve beperkt tot 10%.

De vier centrale onderzoeksvragen van dit project hebben betrekking op intergenerationele risicodeling via de solidariteitsreserve:
1. Welke soorten risico’s kunnen via de solidariteitsreserve over generaties worden verdeeld? Overweeg in het bijzonder de mogelijkheden om het macro-langlevenrisico en het inflatierisico te delen. En wat zijn de economische argumenten om dat te doen in de wetenschappelijke literatuur?
2. Wanneer draagt de solidariteitsreserve in belangrijke mate bij tot intergenerationele solidariteit? En in welke mate is de solidariteitsreserve (die niet negatief mag zijn) in staat om het risico op discontinuïteit te begrenzen?
3. Wat zijn de argumenten voor het opstellen van de regels met betrekking tot de wijze waarop de solidariteitsreserve wordt gevuld en de regels voor de verdeling van de middelen in de solidariteitsreserve? Zijn er belangrijke redenen waarom bepaalde soorten ontwerpen tot betere resultaten leiden dan andere?
4. Wat is het theoretisch optimale ontwerp voor de solidariteitsreserve? Zou dit optimale ontwerp asymmetrische regels bevatten?

Lees het paper hier.

Netspar, Network for Studies on Pensions, Aging and Retirement, is een denktank en kennisnetwerk. Netspar is gericht op een goed geïnformeerd pensioendebat.

MEER OVER NETSPAR


Missie en strategie           •           Netwerk           •           Organisatie           •          Podcasts
Board Brief            •            Werkprogramma 2023-2027           •           Onderzoeksagenda

OVER NETSPAR

Onze partners

B20231704_DNB_Blacklogo
svb
B20211216_shell download
B20160708_uva
B20200924_Ortec Finance logo 250px_banner_small
Bekijk al onze partners