Relevante informatie t.b.v. keuzes bij variabele uitkeringen en doorbeleggen na pensioendatum

Maatwerk in pensioenen betekent dat we niet alleen op ons defined benefit plan kunnen vertrouwen, maar ook andere opties moeten exploreren (bv. Levensverzekeringen, beleggingen, hypotheken, etc; Goudswaard et al., 2010). Bij het bieden van de keuze uit een aantal beleggingsprofielen verstrekt de pensioenuitvoerder de voor de deelnemer, gewezen deelnemer of pensioengerechtigde relevante informatie over de gevolgen en risico’s bij deze keuze waaronder indicaties van de hoogte van de pensioenuitkering gedurende de uitkeringsfase. Deze indicaties worden, voor zover het ouderdomspensioen betreft, tevens weergegeven op basis van een pessimistisch scenario, een verwacht scenario en een optimistisch scenario. Artikel 52 lid 6 van de wet spreekt over ‘relevante informatie over de gevolgen en risico’s’. De toelichting op pag 28 zegt: Het is noodzakelijk om deze algemene zorgplicht bij premie- en kapitaalovereenkomsten met variabele uitkeringen te benadrukken, omdat met dergelijke uitkeringen niet alleen een perspectief op een hoger pensioeninkomen wordt geboden, maar er ook nieuwe risico’s in de uitkeringsfase van premie- en kapitaalovereenkomsten worden geïntroduceerd. Een fase waarin het optreden van dergelijke risico’s rechtstreekse gevolgen heeft voor het inkomen van pensioen-gerechtigden en inkomensverlies meestal niet meer kan worden goedgemaakt door (extra) te gaan werken. Het is belangrijk dat pensioendeelnemers deze informatie goed begrijpen, zodat zij goed geïnformeerde keuzes kunnen maken. Interessant is de vraag wat specialisten relevante informatie vinden en hoe deelnemers in pensioenregelingen dat oppikken. Wat specialisten relevante informatie kunnen vinden, kan onbedoeld bij de deelnemers vermijding induceren waardoor de informatie niet of onvoldoende verwerkt en dus begrepen wordt. De vraag is, hoe ziet ‘waardevrije’ / correcte / niet sturende informatie over risico’s eruit? Hoe reageren deelnemers op tekst/cijfers/grafieken? Hoe voorkom je het niet maken van keuzes? In dit project bepalen we welke factoren in de aankoop van een pensioenproduct leiden tot beslissingsvermijding (bouwend op model van beslissingsvermijding van Anderson; 2003). Hieruit kunnen we a) aanbevelingen doen hoe de zelfde product en risico informatie aangeboden kunnen worden zonder vermijding te activeren; b) aanbevelingen doen aan de AFM welke principes ten grondslag moeten liggen om de (gewezen) deelnemer en pensioengerechtigde en de juiste voorlichting te geven en zo goed mogelijk te beschermen tegen risico’s en mogelijk misbruik.

Probleemstelling:

• Welke factoren van de huidige informatie zorgen voor vermijding en uitstellen door deelnemers in pensioenregelingen?
• In welke mate en op welke manier kunnen we vermijding en uitstellen van keuzes voor pensioenbeleggingen beperken door effectieve communicatie en keuzearchitectuur zonder dat de inhoud van de communicatie inboet?
• Welke concrete aanbevelingen kunnen we de AFM doen om instrumentarium te ontwikkelen?

Bekijk paper