Pensioen, consumptiebehoeften en ouderenzorg

De versoberde pensioenen en de stijgende zorgkosten roepen de vraag op in hoeverre toekomstige generaties ouderen nog wel toereikende middelen hebben om hun oudedag te financieren. In dit paper gaan we na wat de consumptiebehoeften zijn van toekomstige ouderen, hoe deze zich verhouden tot projecties van hun pensioeninkomen, hoe consumptiebehoeften zich ontwikkelen over de levenscyclus, hoe de zorgkosten verdeeld zijn over de bevolking, hoeveel ruimte er is voor eigen betalingen bij de ouderenzorg en of het wenselijk is om pensioen op een andere manier uit te keren.

We vinden dat toekomstige ouderen een minimale consumptiebehoefte verwachten van gemiddeld 74 procent van hun huidige netto-inkomen en dat ze gemiddeld genomen hun pensioen adequaat achten als het 78 procent van het huidige netto-inkomen bedraagt. Wanneer we de zelf gerapporteerde minimale consumptiebehoefte vergelijken met projecties van het pensioen (inclusief privévermogen), blijkt ongeveer een op de vijf mensen tekort te komen. De heterogeniteit is echter groot, want tegelijkertijd geldt dat de helft van de mensen een pensioen heeft dat de minimale consumptiebehoefte met tenminste 25 procent overtreft. De inkomenstevredenheid van huidige ouderen is relatief hoog ten opzichte van mensen tussen 45 en 65 jaar. Tevens blijkt de bestedingsbehoefte van ouderen af te nemen naarmate ze ouder worden. Dit kan aanleiding geven tot alternatieve manieren om pensioen uit te keren. Daarbij moet rekening worden gehouden met (toenemende) eigen betalingen in de langdurige ouderenzorg. De kosten voor de langdurige ouderenzorg zijn zeer scheef verdeeld en doen zich vooral voor in de laatste levensjaren. We behandelen een aantal alternatieve vormen voor de financiering van deze kosten. Zeker de helft van de mensen zou een verzekering voor de gehele kosten van de langdurige ouderenzorg vanaf 65 jaar zelf kunnen financieren en toch genoeg overhouden voor het minimaal gewenste pensioen. Een veel kleinere groep mensen zal het pensioen dan echter nog als adequaat percipiëren.

Bekijk paper