Langer leven, langer gezond, langer werken? Implicaties van opleidingsverschillen voor het pensioenstelsel
De sociaaleconomische positie die iemand heeft, is sterk geassocieerd met zijn of haar gezondheidstoestand en risico op ziekte en vroegtijdig overlijden. Alle landen waar data beschikbaar zijn, inclusief Nederland, laten zien dat personen met een hoog opleidingsniveau langer leven en bovendien meer jaren doorbrengen in een goede gezondheid dan personen met een laag opleidingsniveau. Dit heeft implicaties voor het pensioensysteem.
Ten eerste kan de heterogeniteit in de sterfte leiden tot verschillen in de accumulatie en decumulatie fase van pensioenen tussen hoger en lager opgeleiden en dit kan de mate van solidariteit tussen hoger en lager opgeleiden beïnvloeden. Ten tweede kan heterogeniteit in de gezonde levensverwachting betekenen dat langer doorwerken vanwege gezondheidsredenen moeilijker te realiseren is voor lager opgeleiden waardoor de stapsgewijze toename van de pensioenleeftijd kan resulteren in een toename van de kosten voor arbeidsongeschiktheidsuitkeringen.
Het doel van dit project is om projecties te maken van de toekomstige (gezonde) levensverwachting naar opleidingsniveau en om deze projecties te gebruiken om meer inzicht te verkrijgen in 1) het effect van risicoverdeling van het langleven risico op de mate van solidariteit, onder andere in het nieuwe individuele pension contract met collectieve risicodeling dat momenteel onder discussie is in Nederland, en 2) de implicaties van de stijgende pensioenleeftijd. In klankbordbijeenkomsten met experts uit de pensioensector en de sociale partners worden de mogelijkheden om de projecties en andere inzichten uit dit project te gebruiken voor de sector, inclusief voor de berekening van de ervaringssterfte verder geëxploreerd. Omdat data voor Nederland beperkt voorhanden zijn, zal dit project ook gebruik maken van data die worden verzameld in een Europees project over sociaaleconomische verschillen in gezond ouder worden: het LIFEPATH project.
Bekijk hier alle publicaties die uit dit project zijn voortgekomen.
