Een keuzearchitectuur in pensioenen en pensionering

Dit onderzoeksprogramma analyseert de impact die maatwerk en keuzevrijheid bij pensioenen en pensionering heeft op de sociale zekerheid. Voor rationele economen geldt: hoe meer keuzevrijheid, des te beter. Empirisch bewijsmateriaal en inzichten uit de gedragseconomie suggereren echter dat keuzearchitecturen in pensioenplannen de winst of het verlies aan sociale zekerheid aanzienlijk kunnen beïnvloeden. We richten ons op twee aspecten van keuzearchitectuur: keuzebeperking en geïndividualiseerde standaardkeuzes. Keuzebeperking, ofwel een balans vinden tussen paternalisme en individuele vrijheid, kan een groot verlies aan maatschappelijk nut als gevolg van suboptimale beslissingen voorkomen. Geïndividualiseerde standaardkeuzes helpen deelnemers om uitkomsten te matchen met persoonlijke omstandigheden. Beide aspecten hebben indirecte effecten op de besluitvorming via impliciete goedkeuring.

Dit programma richt zich op het effect van keuzearchitecturen in pensioenplannen op (1) pensionering en (2) pensioensparen en -beleggen. De effectieve pensioenleeftijd heeft een grote invloed op de toereikendheid van het pensioeninkomen tijdens pensionering en op de overheidsbegroting. Verstandige standaardkeuzes en beperkte keuzemogelijkheden voor pensioenopbouw, pensioendecumulatie (uitbetaling) en beleggen helpen de deelnemer bij de financiële planning tijdens de levenscyclus. De keuzearchitectuur kan worden vastgesteld door de overheid, de sociale partners en de pensioenfondsen. De analyse omvat ook de impact op de keuze van persoonlijke kenmerken zoals levensverwachting, gezondheid, risicobereidheid, huisvesting, enz. Deze focus stelt ons in staat om een diepgaande analyse uit te voeren.

Bekijk hier alle publicaties die uit dit project zijn voortgekomen