In dit topicality project zijn we geïnteresseerd in de arbeidsmarkteffecten van progressieve premies en van degressieve opbouw, als alternatief voor de doorsneepremie. Daarvoor is een inschatting van verschillende arbeidsaanbod- en arbeidsvraagelasticiteiten voor jongeren en ouderen van belang.

Voor de arbeidsaanbodelasticiteiten van jongeren en ouderen (voor het loon en de pensioenopbouw) zullen we gebruikmaken van schattingen in de literatuur. Er is een uitgebreide literatuur over de gevoeligheid van het arbeidsaanbod voor het nettoloon. In de literatuur is veel minder bekend in hoeverre deelnemers in het Nederlandse pensioensysteem pensioenpremies ervaren als een belasting of als uitgesteld loon. Dit hangt onder andere af van tijdspreferenties van mensen, mogelijke overwaardering van het heden, vertrouwen in het pensioenstelsel en de complexiteit van het pensioen (de relatie die mensen ervaren tussen de ingelegde premie en de uitkering die zij later zullen ontvangen). Op basis van deze literatuur zullen we een bandbreedte aangeven voor de gevoeligheid van het arbeidsaanbod voor de pensioenopbouw.

De arbeidsvraagelasticiteiten zullen we construeren met een vignettenanalyse. We gaan werkgevers en leidinggevenden in een online panel bevragen. Vanwege mogelijke verschillen in arbeidsvraagelasticiteit naar de leeftijd van de werknemer maken we onderscheid tussen jonge en oude werknemers (Egebark en Kaunitz, 2018; Saez et al., 2019). Specifieker gezegd gaan we met behulp van een vignettenanalyse na hoe gevoelig de vraag naar jongere en oudere werknemers is voor arbeidskosten, zoals pensioenpremies. Er zijn eerder vignettenanalyses uitgevoerd onder werkgevers om aannamebeleid van oudere werknemers te onderzoeken (Van Erken et al 2013, Heyma et al 2016), maar daarbij lag de focus niet op pensioenpremies. In ons vignettenonderzoek zullen we expliciet maken in hoeverre werknemers duurder worden naarmate ze ouder worden. De toenemende kosten kunnen effect hebben op het aannamebeleid naar leeftijd en de duur van het aangeboden dienstverband. De veranderende arbeidskosten kunnen ook effect hebben op het zittende personeel (Frimmel et al., 2018). We overwegen daarom ook afvloeiingsbeleid (job exits) mee te nemen in de vignettenanalyse, maar onderzoeken nog in hoeverre dit nuttig en mogelijk is.

Door in de vignettenanalyse werkgevers te vragen om werknemers van verschillende leeftijden te vergelijken kunnen we ook onderzoeken in hoeverre jongere en oudere werknemers substitueerbaar zijn.

Door de arbeidsvraagelasticiteiten uit de vignettenanalyse te combineren met de arbeidsaanbodelasticiteiten uit de literatuur, krijgen we per leeftijdsgroep inzicht in de gevolgen van degressieve opbouw en progressieve premies voor de hoogte van het loon en de loonkosten, de vraag naar, en het aanbod van werknemers in deze leeftijdsgroep.