Interview Thesis Award winnaar: “Rationele verklaringen en aannames daag ik graag uit”

Ieder jaar kent Netspar – deels gesponsord door Pensioenfonds UWV – vijf thesis awards toe aan veelbelovende jonge onderzoekers, voor uitmuntende BSc, MSc en PhD theses binnen het Netspar onderzoeksprogramma. Mark Wilming (RUG) mocht dit jaar de UWV MSc award in ontvangst nemen. “Ik was enorm verrast, maar enorm leuk natuurlijk!”

“Mijn scriptiebegeleidster Viola Angelini werd als Netspar-onderzoeker benaderd om een student aan te dragen voor nominatie. Natuurlijk vond ik het een eer dat ze daarbij aan mij dacht. Er waren vijf genomineerden, dus ik ging er niet vanuit dat ik zou winnen. Dat je deze prijs dan mag ontvangen is natuurlijk fantastisch!”

Irrationeel gedrag
“Mijn interesse ligt voornamelijk bij de irrationele aspecten van individuen en de impact hiervan op economische uitkomsten. Mijn scriptie concentreert zich op een onopgelost stukje van de ‘Retirement Consumption Puzzle’; de consumptieval na pensionering voor de relatief armere huishoudens. Jarenlang zijn rationele verklaringen gegeven voor het feit dat mensen na hun pensionering plotseling minder consumeren. Voorbeelden hiervan zijn de toename in vrije tijd waardoor men efficiënter en dus goedkoper kan winkelen en het feit dat werk-gerelateerde uitgaven natuurlijk niet meer nodig zijn. De laatste tien jaar is er steeds meer aandacht voor het daadwerkelijke gedrag van mensen en de rol die financiële kennis hierin speelt. Dat vind ik een goede en interessante ontwikkeling, maar er blijft binnen de economie een sterke aanname dat mensen rationele, op kennis gebaseerde keuzes maken. Deze aanname wilde ik graag uitdagen.”

Weinig geld, weinig kennis, weinig plannen
“Uit mijn onderzoek blijkt dat er een samenhang is tussen vermogen, niveau van financiële kennis en de mate waarin mensen plannen voor hun pensioen. Specifieker, de consumptieval na pensionering lijkt zich te concentreren rondom individuen met weinig basale financiële kennis. In dat geval zou de puzzel die ik net noemde nu voor elk huishouden ‘opgelost’ zijn, omdat deze huishoudens niet voldoen aan de aanname van rationaliteit. Daarnaast bleek uit eerder onderzoek, van onder andere Alessie e.a. dat geavanceerde financiële kennis de belangrijkste voorspeller is voor de mate waarin mensen zich voorbereiden op hun pensioen en de eventuele inkomensterugval na pensionering. Ik vond juist dat de mate waarin basale kennis aanwezig is effect heeft op de consumptieval. Op zich kan dit resultaat positief uitpakken; als genoeg basale kennis voldoende is om mensen beter voor te bereiden, zou je dit bijvoorbeeld al vroeg in de levenscyclus kunnen aanbieden.”

Vroeg of laat kom je Netspar tegen
“Dat ik tegen Netspar aan ben gelopen tijdens mijn scriptieonderzoek is niet zo vreemd. Als het gaat om economisch onderzoek rondom pensioenen, kom je volgens mij altijd wel een keer bij Netspar uit. Nu mijn studie bijna is afgerond ga ik me oriënteren op de banenmarkt. Ik neig in eerste instantie naar de hoek van consultancy, maar wie weet is er ooit een toekomst in pensioenen voor mij weggelegd.”

Lees hier Marks winnende thesis: “The effect of financial literacy on the adequacy of post-retirement income”

De jury over Marks thesis: “Mark Wilming has written an outstanding thesis, which is original and clearly shows high competence, quality and understanding of the methodology. Furthermore, he has embedded a thorough literature analysis. The topic, the influence of financial literacy on retirement planning and post-retirement consumption is not only highly relevant from a theoretical point of view, but the author also gives practical insights. Mark ends up with clear conclusions and recommendations. He shows that a lack of basic financial literacy hinders households to plan optimally for retirement, where previously it was assumed that advanced financial literacy is the main predictor of the degree of retirement planning of households. This insight is very valuable for the industry and policy makers. Overall the thesis ‘The effect of financial literacy on the adequacy of post-retirement income’ is excellent and worthy of the price in the category of best MSc thesis.”