Waardeoverdrachten tussen generaties binnen een bedrijfstakpensioenfonds

Intergenerationale solidariteit is een belangrijk onderwerp in de toegenomen belangstelling voor pensioenregelingen. Hoe groot is die solidariteit? Is er sprake van een evenwichtige verdeling van lastenen baten over de betrokken leeftijdcohorten? De houdbaarheid op lange termijn van de pensioenregeling staat of valt met de bereidheid van deelnemers om te blijven participeren; vooral de opstelling van dejongeren is cruciaal.In dit paper wordt een methode uiteengezet aan de hand waarvan waardeoverdrachten tussen generaties binnen een bedrijfstakpensioenfonds in beeld zijn te brengen. Deze methode – door ons value-based generational accounting genoemd – leent zich bij uitstek om na te gaan in hoeverre het bestaande beleid zelf en aanpassingen in dat beleid leiden tot een evenwichtige verdeling van baten, lasten en risico’s over de aan het pensioenfonds deelnemende generaties. De uiteen te zetten methodiek vormt daarmee ook eengoede basis voor de verantwoording (vooraf en achteraf) van het gevoerde beleid.We lichten in het paper eerst de methodiek van value-based generational accounting toe. We leiden hierbij af dat een pensioenfonds als een zero-sum game (nulsomspel) is te kenmerken. Eenbeleidsverandering leidt niet tot extra waarde, maar wel tot herverdeling van waarde tussen de bij het pensioenfonds betrokken partijen. Vervolgens gaan we voor een standaard bedrijfstakpensioenfonds de generatie-effecten na van veranderingen in het beleggingsbeleid en veranderingen in het premie- enindexatiebeleid.We zijn van oordeel dat deze methode een waardevolle aanvulling is voor het evalueren van bestaand beleid en beleidsvarianten. De aanpak van value-based generational accounting dient onzes inziens danook onderdeel te vormen van de besluitvorming rond het financieringsbeleid van het fonds. Hiermee kan worden voorkomen dat er bij beleidsaanpassingen ongewenste en/of onbedoelde waardeoverdrachten tussen generaties plaatsvinden. De voorgestelde methodiek kan helpen om die set van beleidsparameterste zoeken waarbij overdrachten niet optreden of van acceptabele grootte zijn.