Veranderen risicoaversie en tijdpreferenties gedurende de levensloop?

Volgens het levenscyclusmodel zouden ouderen hun vermogen moeten aanspreken om meer te gaan consumeren (ontsparen). Het vermogen van ouderen in Nederland neemt echter toe. Dit wordt de retirement-savings puzzle genoemd: de consumptie van ouderen daalt juist vanaf het moment dat zij met pensioen gaan. Mogelijk spelen risicoaversie en tijdpreferenties hierin een rol.

In dit onderzoek is geanalyseerd hoe risicoaversie en tijdpreferenties zich ontwikkelen gedurende de levensloop. Daarbij is gekeken naar de relaties tussen de levensloop en life events enerzijds (onafhankelijke variabelen) en tijdpreferenties en risicoaversie anderzijds (afhankelijke variabelen). Hiervoor is gebruik gemaakt van data uit panelonderzoek over de periode 1995-2015.

De risicotolerantie betreft de mate waarin men bereid is om risico’s te nemen. Iemand die risicoavers is, is niet bereid om risico’s te nemen. Uit het onderzoek blijkt dat de risicoaversie toeneemt naarmate men ouder wordt. Ook blijkt dat vrouwen meer risicoavers zijn dan mannen en dat hoogopgeleiden minder risicoavers zijn dan laagopgeleiden en middelbaar opgeleiden. Mensen die in goede gezondheid verkeren, zijn minder risicoavers dan mensen die in slechte gezondheid verkeren en mensen met een hoge levensverwachting zijn minder risicoavers dan mensen met een lage levensverwachting. Het krijgen van kinderen hangt samen met een afname van risicoaversie voor de ouders. De burgerlijke staat lijkt geen rol te spelen in de risicoaversie.

De tijdpreferentie van een persoon heeft te maken met de waarde die deze persoon hecht aan het nu of in de toekomst consumeren. Uit het onderzoek blijkt dat men minder toekomstgericht wordt naarmate de leeftijd vordert. Ouderen zijn dan ook minder toekomstgericht dan jongeren. Daarbij geldt dat tijdpreferenties redelijk stabiel zijn aan het begin van de levenscyclus en steeds sterker afnemen naarmate mensen ouder worden. Daarnaast blijkt dat mannen meer toekomstgericht zijn dan vrouwen. Hoogopgeleiden zijn meer toekomstgericht ten opzichte van de referentiegroep (middelbaar opgeleiden). Tevens blijkt dat getrouwde mensen meer toekomstgericht zijn dan alleenstaanden.