Keuzevrijheid van pensioenuitvoerder: een Nederlands model

In het Nederlandse debat over de toekomst van het pensioenstelsel is er veel aandacht voor keuzevrijheid. Een vergaande vorm van keuzevrijheid is om het individu zelf een pensioenuitvoerder te laten kiezen. Voorstanders geloven dat vrije keuze van pensioenuitvoerder mensen veel beter in staat stelt om in te spelen op hun eigen wensen en behoeften. Tegenstanders zijn ervan overtuigd dat een dergelijk stelsel complex en duur zal zijn en dat vrije keuze ten koste gaat van het pensioenresultaat. Niet zelden mondt dit debat uit in een ideologische discussie.

In deze paper nemen we afstand van ideologie en geven we een systematische analyse van keuzevrijheid van pensioenuitvoerder. We stellen daarbij het perspectief van de deelnemer centraal. We starten met een beknopte beschouwing van keuzevrijheid en hoe mensen daarmee om gaan. Vervolgens formuleren we een reeks criteria voor een goed pensioen. Deze criteria gebruiken we om keuzevrijheid van pensioenuitvoerder te beoordelen. We trekken lessen uit het buitenland en kijken daarbij met name naar hoe men in andere landen vermeende nadelen heeft willen mitigeren. Vervolgens komen we tot een aantal bouwstenen voor de vormgeving van keuzevrijheid van pensioenuitvoerder. Deze bouwstenen samen maken ‘een Nederlands model’ voor keuzevrijheid van pensioenuitvoerder. Tot slot evalueren we dit model aan de hand van de criteria voor een goed pensioen.

In de paper worden nadrukkelijk de afwegingen die samenhangen met keuzevrijheid van pensioenuitvoerder in beeld gebracht, zodat de lezer een goed beeld krijgt van voor- en nadelen, samenhang en dilemma’s. De paper toont aan dat een model van keuzevrijheid van pensioenuitvoerder voor Nederland is vorm te geven maar dat er dan wel complexe maatregelen nodig zijn om nadelen te mitigeren en zodoende een goed pensioen voor de deelnemer te waarborgen.