Marktconsistente waardering van zachte pensioenrechten
In het uitwerkingsmemorandum van het pensioenakkoord van juni 2011 stelt de Stichting van de Arbeid (StAR) een reëel voorwaardelijk pensioencontract voor. Een mogelijkheid om dit contract vorm te geven is uitgaan van een verwachte pensioenuitkering die jaarlijks wordt verhoogd of verlaagd naarmate een stuurvariabele, die de dekkingsgraad van het fonds weergeeft, groter of kleiner is dan een streefwaarde. Onverwachte reële rendementsschokken worden daarbij uitgesmeerd over een periode van maximaal tien jaar, waarbij ook sprake kan zijn van een egalisatiereserve (streefwaarde van meer dan 100 procent).
In dit paper analyseren we hoe pensioenrechten in dit contract marktconsistent kunnen worden gewaardeerd en hoe de invulling van het contract de mate van (koopkracht)onzekerheid in pensioenen beïnvloedt. Marktconsistente waardering is onder meer van groot belang voor de bepaling van de kostendekkende premie en voor de bepaling van faire waardeoverdracht bij vertrek naar een ander fonds. Verder speelt het waarderen van rechten een grote rol bij het bepalen of voldoende vermogen beschikbaar is om toeslagen te kunnen toekennen, bij het invaren van rechten uit het oude pensioencontract of bij het herzien van een concrete specificatie van een contract. Het inschatten van de onzekerheid in de koopkracht van toekomstige uitkeringen, is des te meer van belang nu zowel de verwachte koopkracht van de uitkering als een pessimistisch scenario nadrukkelijk in de communicatie met deelnemers meegenomen wordt.
In dit paper komen de volgende vragen aan de orde:
- Wat zijn de implicaties van een disconteringsvoet hoger of lager dan de marktconsistente in termen van waardeoverdracht tussen generaties?
- In hoeverre blijft de marktconsistente disconteringscurve in het zachte contract gevoelig voor fluctuaties in de rentetermijnstructuur?
- Hoe kan het nieuwe Financieel Toetsingskader (FTK2) worden ingericht zodat pensioenfondsbesturen worden gedisciplineerd om verstandig om te gaan met de keuzemogelijkheden die het pensioenakkoord biedt?
- Hoe kunnen zachte pensioencontracten zo worden ingericht dat zoveel mogelijk vertrouwde (en waardevolle) elementen van het huidige stelsel behouden blijven? Oftewel: zodat sprake is van evolutie van het stelsel en niet van revolutie?
