Op 4 juli 2020 bereikten het kabinet en de sociale partners overeenstemming over de uitwerking van het pensioenakkoord. Hiermee wordt een belangrijke stap gezet in de hervorming van het Nederlandse pensioenstelsel. Het stelsel wordt persoonlijker en transparanter en beweegt eerder mee met de economische ontwikkelingen. Daardoor is er eerder uitzicht op indexatie, maar zal ook op kortingen… Er zijn ook nog veel vragen. Hoe wordt het stelsel nader ingevuld? Wat zijn daarbij goede keuzes voor fondsbesturen?  In hoeverre sluit het nieuwe stelsel aan bij de huidige arbeidsmarkt? Wordt het gemakkelijker voor ZZP’ers om in het nieuwe stelsel te sparen voor de oude dag? Is het nieuwe stelsel begrijpelijker? Hoe communiceer je over onzekerheid? En hoe werk je aan herstel van vertrouwen?

In dit dossier bieden we met behulp van inzichten uit bestaand eigen (actueel) onderzoek inzicht en duiding op de hoofdlijnen uit de kabinetsbrief van minister Koolmees (juni 2020) en het pensioenakkoord. We onderscheiden drie hoofdthema’s:

1. Het nieuwe contract
2. Transitie
3. Communicatie en vertrouwen

Gaat het nieuwe pensioencontract een einde maken aan de generatiestrijd over pensioenen? Er zijn twee contractvarianten voorgesteld waaruit gekozen moet worden. Wat worden de nieuwe contractvormen voor pensioenfondsen? Maken we hiermee de omslag van vermeende beloften naar realistische verwachtingen? Wat betekent dit voor de verdeling van risico’s en rendementen over generaties?

• Beluister de podcast over het nieuwe pensioencontract met Bas Werker (TiU), Dick Boeijen (PGGM) en Martine Wolzak (FD)
  
• Bekijk hiernaast de kennisvideo’s door Bas Werker (TiU) over het nieuwe pensioencontract (in samenwerking met SPO)
• Flitswebinar: Wat verandert het pensioenakkoord… en wat niet?, Bas Werker (TiU)
• Renterisico, lifecycle en pensioenakkoord, Netspar Brief, Roel Mehlkopf (TiU)
• Welke vaste dalingen en welk beleggingsbeleid passen bij gewenste uitkeringsprofielen in verbeterde premieregelingen?, Johan Bonekamp, Lans Bovenberg, Theo Nijman, Bas Werker (allen TiU)
• Het effect van de vaste daling en het smeren van schokken op variabele uitkeringen, Anne Balter en Bas Werker (beide TiU)

Bas Werker: Rendementstoedeling in het nieuwe pensioencontract

Bas Werker: Projectierendement in het nieuwe pensioencontract

In het pensioenakkoord is opgenomen dat de pensioenpremie leeftijdsonafhankelijk wordt. De min of meer harde toezegging over de toekomstige levenslange pensioenuitkering wordt losgelaten en de doorsneesystematiek verdwijnt. Er komt opbouw in een premieregeling met een premie die voor jong en oud gelijk is. Deze overgang brengt vele vragen en kosten met zich mee. Het uitgangspunt is de kosten en baten van de transitie evenwichtig over verschillende generaties werkenden te verdelen. Daarnaast wordt het nabestaandenpensioen eenvoudiger en uniformer vormgegeven.

• Bekijk de drie kennisvideo’s over de transitie vanuit verschillende invalshoeken belicht, door Casper van Ewijk (TiU) in samenwerking met SPO, waaronder Transitie binnen de premieregeling
• De bepaling van de marktwaarde van bestaande aanspraken in een uitkeringsovereenkomst, belangrijkste optie voor transitie in HLN, door Bas Werker, Theo Nijman, Marcel Lever, Theo Kocken, Sacha van Hoogdalem, Lans Bovenberg, Kees Bouwman, Jan Bonenkamp, Dick Boeijen en Anne Balter.
• Lage rente en de houdbaarheid van pensioenen; kapitaaldekking versus omslagstelsel, Netspar Brief 20, Casper van Ewijk (TiU)
• Juridisch: Wijzigen van de bedrijfstakpensioenregeling: tussen pensioenfondsbestuur en sociale partners, Jop Tangelder (RUN)
• Nabestaandenpensioen niet verzekerd, Netspar Brief door Michael Visser en Bastiaan Starink (beide TiU)

Casper van Ewijk: De transitie van uitkeringsovereenkomst naar het nieuwe contract

Casper van Ewijk: de transitie van uitkeringsovereenkomst naar verbeterde premieregeling (WVP)

Het pensioenstelsel wordt vaak gezien als complex; er ligt ingewikkelde techniek aan ten grondslag. Wie begrijpt het nog? En hoe leg je het uit? Daarbij komt dat het nieuwe stelsel eerder meebeweegt met economische ontwikkelingen. Er is eerder kans op indexatie. Maar als het economisch minder gaat, wordt ook eerder gekort. Hoe communiceer je deze ‘onzekerheid’ en kun je toch werken aan vertrouwen?

• Beluister de podcast over pensioencommunicatie; werken aan begrijpelijkheid en vertrouwen met Martine Wolzak (FD), Marike Knoef (LU) en Hans Hoeken (UU)
  
• Bekijk de kennisvideo’s met Marike Knoef (LU) over communicatie van het nieuwe pensioencontract (in samenwerking met SPO)
• Meer keuzevrijheid/lumpsum: Keuzes rondom pensioen: implicaties op uitkeringssnelheid voor een heterogeen deelnemersbestand, Servaas van Bilsen (UvA), Johan Bonekamp (TIU) en Eduard Ponds (TIU en APG).
• Pensioenbewustzijn verhogen met brieven en sociale media, Marike Knoef, Jim Been en Marijke van Putten (LEI i.s.m. Pensioenlab)
• Het gebruik van sociale normen bij het activeren van pensioendeelnemers, Joyce Augustus-Vonken (APG), Lisa Brüggen, Thomas Post en Pieter Verhallen (Maastricht University)

Marike Knoef: Hoe leg je het nieuwe pensioencontract uit aan de deelnemer?

Marike Knoef: Hoe communiceer je over onzekerheid in het nieuwe contract?