Dossier pensioenakkoord: relevant Netspar onderzoek

In juni 2019 sloten het kabinet en sociale partners een akkoord voor de hervorming van het Nederlandse pensioenstelsel. In het SER advies uit juni 2019 over de herziening van het pensioenstelsel, is het uitgangspunt dat de sterke punten worden behouden en de zwakke punten worden aangepakt. De hervorming moet leiden tot een meer houdbaar stelsel dat:

  • perspectief biedt op een koopkrachtig pensioen;
  • pensioen meer transparant, begrijpelijker en persoonlijk maakt;
  • beter aansluit bij de ontwikkelingen in de maatschappij en op de arbeidsmarkt.

Netspar stelt zich ten doel de mogelijkheden voor een goede oudedagsvoorziening – nu en in de toekomst – in kaart te brengen en bij te dragen aan een goed geïnformeerd pensioendebat. De kabinetsbrief kondigt een stuurgroep aan die zich zal buigen over vragen die nog moeten worden uitgewerkt, met name rond de aanvullende pensioenen. Netspar werkt aan het identificeren van deze vragen en aan de informatie die nodig is om deze vragen te kunnen beantwoorden.

In dit dossier bieden we met behulp van inzichten uit bestaand eigen onderzoek inhoud, verdieping en duiding op acht hoofdlijnen uit de kabinetsbrief van minister Koolmees (februari 2019) en het pensioenakkoord. Daarnaast verwijzen we naar lopend onderzoek op verschillende thema’s uit het akkoord.

In september 2019 bracht ESB met Netspar als kennispartner een special uit rondom het pensioenakkoord. Download de Special Pensioenakkoord hier.

Thema’s uit het pensioen akkoord

Afschaffing doorsneesystematiek

Uit SER advies: “De doorsneesystematiek wordt afgeschaft en maakt plaats voor een leeftijdsonafhankelijke premie voor alle pensioenregelingen. Dit betekent dat deelnemers een opbouw krijgen die past bij de ingelegde premie.

Leestips:

Lopend onderzoek:

Een nieuw pensioencontract

Uit kamerbrief minister Koolmees: de SER doet een voorstel voor een premieregeling waarin deelnemers pensioenaanspraken opbouwen, maar het door middel van een buffer sturen op zekerheid wordt losgelaten.

Leestips:

Lopend onderzoek:

Persoonlijk pensioenvermogen met collectieve uitkeringsfase

Uit de kamerbrief van minister Koolmees: Sinds 2016 is het op grond van de wet verbeterde premieregeling al mogelijk om een premieregeling af te spreken waarbij elke deelnemer tijdens zijn of haar werkzame leven een persoonlijk pensioenvermogen opbouwt waarmee hij of zij in de periode voor pensionering geleidelijk instroomt in een uitkeringscollectief waarbinnen risico’s worden gedeeld. Door het afschaffen van de doorsneesystematiek en de overstap op leeftijdsonafhankelijke premie-inleg wordt de verbeterde premieregeling ook voor bedrijfstakpensioenfondsen een beter bereikbaar alternatief. De SER acht het noodzakelijk dat er waarborgen komen dat de verplichtstelling aan het fonds overeind blijft in dit contract. Het kabinet gaat bezien of het macro-langleven risico gerichter kan worden gedeeld. Het kabinet zal wettelijk borgen dat in alle contracten belegginsrisico’s worden genomen conform een life cycle patroon met een risicohouding per leeftijdscohort.

Leestips:

Lopend onderzoek:

  • Maatwerk in beleggen, Netspar Brief van Roel Mehlkopf e.a. te verwachten in december 2019
  • Gevolgen vervallen verplichtstelling, Erik Lutjens en Fieke vd Lecq, Netspar Topicality project

AOW-leeftijd en langer doorwerken

Uit het principeakkoord: Het kabinet is bereid de AOW-leeftijd twee jaar te bevriezen op 66 jaar en 4 maanden, om daarna stapsgewijs te laten stijgen naar 67 jaar in 2024. Dat is drie jaar later dan nu gepland. Voor de lange termijn geldt: voor ieder jaar dat de gemiddelde levensverwachting stijgt, gaat de pensioenleeftijd niet met 1 jaar omhoog, maar met 8 maanden. Daarnaast wordt mensen in zware beroepen (en lage inkomens) de mogelijkheid geboden drie jaar eerder uit te treden, door de boete op vroegpensioen pas vanaf een loon van 19.000 euro in te laten gaan.

Leestips

Lopend onderzoek

ZZP pensioen

Uit akkoord: Het moet mogelijk worden voor zzp’ers om zich vrijwillig aan te sluiten bij een pensioenfonds of Premie Pensioeninstelling (PPI). Er komt dus geen verplichte regeling, maar het moet wel makkelijker worden om deel te nemen. Ook komt er een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (met opt-out).

Leestips

Lopend onderzoek

Transparantie, communicatie en vertrouwen

Uit SER advies: Communicatie en meer transparantie zijn essentiële elementen van de hervorming van het pensioenstelsel. Deze moeten bijdragen aan het verbeteren van het vertrouwen in het stelsel.

Leestips

Lopend onderzoek:

Meer keuzemogelijkheden

Uit akkoord: de SER adviseert mensen meer keuzevrijheid te geven ten aanzien van hun pensioen. Elke deelnemer krijgt de keuze om een deel van zijn pensioenuitkering op pensioeningangsdatum op te nemen als een bedrag ineens. Dit deel zal maximaal 10% bedragen van de waarde van het voor deze deelnemer opgespaarde ouderdomspensioen. Dit advies sluit aan bij de doelstelling van het kabinet om in het pensioenstelsel meer keuzemogelijkheden te introduceren.

Leestips

Lopend onderzoek

Partnerpensioen

Uit akkoord: de SER wijst er op dat in beide voorgestelde contracten ook het kortleven risico (nabestaandenpensioen) en de voortgezette pensioenopbouw bij arbeidsongeschiktheid dienen te worden afgedekt. Conform het regeerakkoord stelt de SER dat bij de herziening van het pensioenstelsel het nabestaandenpensioen meer wordt gestandaardiseerd, adequater en begrijpelijker wordt en risico’s worden verkleind.

Leestips

Lopend onderzoek

  • Project; Inkomenspositie nabestaanden (Jeroen van der Vaart, Raun van Ooijen, Rob Alessie)
  • Publicatie over herverdeling voor nabestaanden binnen het lopende themaproject Werk, gezondheid en pensioen (Andries de Grip en Raymond Montizaan)

Netspar, Network for Studies on Pensions, Aging and Retirement, is een denktank en kennisnetwerk. Netspar is gericht op een goed geïnformeerd pensioendebat.

MEER OVER NETSPAR

Missie en strategie           •           Netwerk           •           Organisatie           •          Magazine
Netspar Brief            •            Werkprogramma 2019-2023           •           Onderzoekagenda

OVER NETSPAR

Onze partners

vu
B20160708_nationale nederlanden
B20190901_nidi-logo_greyscale
B20160708_apg
B20160708_ministeries
Bekijk al onze partners